Menu


Materiał uzupełniający
Zagrożenia od wyładowań atmosferycznych i ochrona odgromowa

 
Wyładowanie atmosferyczne
jest wyładowaniem elektrycznym wewnątrz chmury burzowej lub między chmurami bądź między chmurą a powierzchnią ziemi. Najczęściej występują wyładowania liniowe w postaci rozgałęzionej iskry o długości od kilku do kilkudziesięciu kilometrów. Rzadziej występują pioruny kuliste (w postaci świecącej kuli zjonizowanego gazu o średnicy kilkudziesięciu centymetrów) i pioruny łańcuchowe (w postaci łańcucha złożonego z oddzielnych punktów świetlnych). W Polsce, w ciągu roku mają miejsce średnio 2 wyładowania piorunowe na 1 km2 powierzchni ziemi.

Wyładowania atmosferyczne generują impulsowe pola elektromagnetyczne, które są źródłem zakłóceń pracy urządzeń radiokomunikacyjnych i wielu urządzeń elektronicznych. Napięcia indukowane w metalowych przedmiotach (np. w pętlach utworzonych przez przewody instalacji elektrycznych w budynkach) podczas wyładowań atmosferycznych mogą być powodem uszkodzeń urządzeń elektrycznych i porażenia użytkowników tych urządzeń.

Wyładowania elektryczne między chmurą a powierzchnią ziemi stanowią istotne zagrożenie dla ludzi i zwierząt, a także urządzeń elektrycznych i elektronicznych oraz budynków. Wartości szczytowe prądu wyładowań atmosferycznych są bardzo duże (50% osiąga wartości 30 kA, a największe - ponad 100 kA). Nawet w odległości kilkudziesięciu metrów od miejsca wyładowania mogą pojawić się napięcia dotykowe i krokowe o wartościach zagrażających bezpieczeństwu ludzi i zwierząt.

Zagrożenie pożarowe od wyładowań atmosferycznych może powstać bezpośrednio od prądu pioruna trafiającego w obiekt budowlany, od wyładowań w pobliskie obiekty (np. komin, drzewo, elektroenergetyczna linia napowietrznych itp.) oraz na skutek:
  • przepięć występujących w instalacjach elektrycznych
  • indukcji elektrostatycznej (zaindukowane na częściach obiektu ładunki podczas spływania do ziemi mogą wywołać iskrzenie).
Ochrona odgromowa polega na wykonaniu urządzenia piorunochronnego, którego zadaniem jest:
  • przejęcie uderzenia pioruna, a więc niedopuszczenie do wyładowania w sam obiekt
  • bezpieczne odprowadzenie prądu pioruna do ziemi
  • niedopuszczenie do powstania napięć zagrażających bezpieczeństwu ludzi i zwierząt
  • niedopuszczenie do wyładowań iskrowych mogących spowodować pożar i wybuch.
Urządzenie piorunochronne (instalacja odgromowa)
składa się z następujących elementów:
  • zwodu, przeznaczonego do bezpośredniego przyjmowania wyładowań atmosferycznych
  • przewodów odprowadzających, łączących zwód z przewodem uziemiającym lub uziomem
  • zacisku probierczego - rozłączalnego połączenia w przewodzie odprowadzającym, umożliwiającego skontrolowanie poprawności funkcjonowania instalacji
  • przewodów uziemiających, łączących przewód odprowadzający z uziomem
  • uziomu
  • ewentualnie połączeń wyrównawczych (ekwipotencjalizacyjnych), ochronników przeciwprzepięciowych.

Urządzenia piorunochronne budynków
a), c) zwody pionowe, b), d) zwody poziome; 1 - zwody, 2 - przewody odprowadzające, 3 - uziom


Ochrony odgromowej nie wymagają:
  • obiekty budowlane o wysokości mniejszej niż 25 m, usytuowane w strefie ochronnej sąsiadujących obiektów w zwartej zabudowie
  • obiekty, dla których tzw. wskaźnik zagrożenia piorunowego jest odpowiednio mały.
Ochrona odgromowa podstawowa
powinna być stosowana w takich obiektach, jak: budynki przemysłowe nie zagrożone wybuchem, obiekty o dużej wartości historycznej, materialnej i kulturowej, budynki użyteczności publicznej i przeznaczone dla ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, obiekty z materiałami łatwo zapalnymi oraz budynki wolno stojące, wyższe niż 15 m i o powierzchni większej niż 500 m2.

Ochrona odgromowa obostrzona
powinna być stosowana w obiektach zagrożonych: wybuchem mieszanin wybuchowych gazów, par i cieczy palnych oraz pyłów, a także pożarem.

Ochrona w wykonaniu specjalnym jest wymagana dla: kolejek linowych, mostów, dźwigów, stadionów, domków letniskowych, pól kempingowych.
 

  Przejdź do:  Pełny program kursu
Free counters!