Droga rokardowa
Zob. Rokarda
Droga wałowa
Wewnętrzna część korony wału bojowego służąca do przemieszczania się wzdłuż przedpiersia i zakładania ewentualnych stanowisk artyleryjskich.
Działobitnia
Zespół budowli, które zabezpieczały baterie rozmieszczone na stałe w terenie. Budowane w twierdzach fortowych w XIX i na poczatku XX wieku.
Działobitnie skladały się ze:
- stanowisk ogniowych dział
- schronów pogotowia
- schronów amunicyjnych
- punktów obserwacyjnych
- koszar i zapor.
Rozróżnia się działobitnie pancerne, mieszczące działa w wieżach pancernych, oraz odkryte, w których działa ustawiono na stanowiskach osłoniętych jedynie wałami lub ścianami betonowymi (np. Barbeta).
Dziedziniec fortu
Ppłaski teren we wnętrzu fortu otoczony wałem bojowym.
Dzieło fortyfikacyjne
Budowla lub zespół budowli fortyfikacyjnych, spełniający określone zadanie bojowe. W najprostszej postaci dzieło fortyfikacyjne to wał z ławą działową, a najbardziej rozbudowane tworzyło rów i wał. Najbardziej rozwiniętym dziełem fortyfikacyjnym był fort. W fortyfikacji bastionowej wyróżniano oprócz dział fortyfikacyjnych tworzących narys bastionowy (kurtyna, bastion), dzieła wewnętrzne, czyli wewnętrza, które znajdowały się przed przeciwskarpą (kleszcze, kojec, przeciwstraż, słoniczoło, rawelin) oraz dzieła zewnętrzne, czyli zewnętrza (dzieło rogowe, dzieło koronne).
W fortyfikacjach XIX wieku dzieła fortyfikacyjne stanowiły: fort, dzieło pośrednie, dzieło piechoty, festa, ośrodek oporu.
Ze względu na formę w rzucie poziomym rozróżniano dzieła fortyfikacyjne jako:
- zamknięte, mające wał i ewentualnie rów biegnący wokół (fort,reduta)
- otwarte, tzn. nie posiadające wału od strony szyjowej (odcinek, flesz, redan, półreduta, luneta, redan podwójny, dzieło koronne), dzieło rogowe
- półzamknięte, różniące się od otwartych tym, że posiadały w szyi transzeję i zaporę, a nie wał.
Dzieło koronne
W twierdzach bastionowych rozwinięta budowla fortyfikacyjna, wysunięta przed narys bastionowy, składający się z jednego bastionu i dwóch półbastionów, umieszczonych na skrzydłach. Zadaniem dzieła koronnego było, podobnie jak wszystkich dzieł wysuniętych, zwiększenie głębokości umocnień i niedopuszczenie do bezpośredniego ostrzału miasta oraz głównych dzieł narysu.
Dzieło piechoty (fort piechoty)
Jest to zespół elementów fortyfikacyjnych o zamkniętym narysie, zabezpieczający elementy bojowe walki bliskiej, umieszczone na stałe w terenie, mające samodzielnie stawiać opór zaczepnym działaniom przeciwnika. Elementy dzieła piechoty to:
- wał strzelecki (piechoty) biegnący dookoła
- schron betonowy dla załogi i rów z kratą forteczną, broniony z kojców skarpowych.
Ponadto występowały wieże pancerne dla karabinów maszynowych, wieże pancerne dla dział przeciwszturmowych, a także tradytory. Dzieło piechoty różniło się od fortu tym, że nie posiadało artylerii do walki dalekiej oraz było od niego mniejsze. Załogę dzieła piechoty stanowiła kompania piechoty i obsługa dział.
Dzieło pośrednie (fort pośredni)
Zespół elementów fortyfikacyjnych o zamkniętym narysie, zabezpieczającym elementy bojowe, rozmieszczony w terenie, mający wypełnić lukę w obronie. Budowane były w tych przypadkach, gdy odległość między fortami były zbyt duża lub gdy ukształtowanie terenu utrudniało możliwość skutecznego współdziałania sąsiednich fortów. Załogę dzieła pośredniego stanowiła piechota oraz obsługa dział przeciwszturmowych. Zadaniem ich było stawianie oporu, bez brania udziału w walce artyleryjskiej.
Elementy fortyfikacyjne dzieła pośredniego to:
- wał piechoty
- odkryte stanowiska dział
- schron mieszkalny (koszarowy)
- rów i sieć kolczasta.
Poza schronem mieszkalnym dzieła pośrednie nie posiadały innych budowli betonowych. Dzieło pośrednie było budowlą prostszą i tańszą od dzieła piechoty.
Dzieło rogowe
W twierdzach bastionowych budowla fortyfikacyjna, wysunięta przed narys bastionowy, o froncie składającym się z dwu półbastionów, połączonych kurtyną i o bokach równoległych lub zbieżnych ku twierdzy. Dzieło rogowe stanowiło jedną z odmian dzieł wysuniętych i podobnie jak dzieło koronne i kleszcze osłaniało słabe miejsce narysu bastionowego, jakim była kurtyna.
|
Powrót do Twierdzy Kraków