Słownik terminów obiektów fortyfikacyjnych
 A   B   C   D   E   F   G   H   I   J   K   L   M   N   O   P  R   S   T   U   W   Z 

Tradytor
1. W twierdzy bastionowej schron bojowy dział do ognia flankującego rów twierdzy. W celu zabezpieczenia przed ogniem przeciwnika osłonięty był orilionem.
2. W fortach schron bojowy dla dział do ostrzeliwania międzypola i ewentualnie przedpola sąsiedniego fortu lub dzieła pośredniego, zasłonięty od obserwacji i ognia przeciwnika.
W tym celu umieszczony był bliżej szyi fortu, na skrzydle koszar szyjowych, od czoła obsypany ziemią oraz osłonięty maską. Izby bojowe (2 lub 4) umieszczone były uskokami ("schodami") w celu ukrycia strzelnic przed obserwacją i ogniem.
 
Transzeja
Obiekt ziemny o narysie łamanym lub krzywoliniowym. Stanowi rodzaj wąskiego, ciągłego rowu z dwustronnym nasypem ochronnym, odpowiednio urządzonego i wyposażonego pod względem bojowo-technicznym i sanitarno-gospodarczym. Stwarza dogodne warunki do prowadzenia ognia, zapewnia skryty manewr i komunikację wzdłuż frontu oraz chroni ludzi i sprzęt przed środkami rażenia nieprzyjaciela. Transzeja jest elementem pozycji obronnej.
 
Twierdza
Ufortyfikowany punkt (rejon) przygotowany do obrony okrężnej, rozbudowany środkami fortyfikacji stałej, posiadający stałą załogę (garnizon), uzbrojenie i zapasy polowe. Silna fortyfikacja typu stałego, przygotowana do stawiania długotrwałego oporu różnorodnym działaniom zaczepnym przeciwnika, szczególnie w warunkach okrążenia. Twierdza stanowi zespół form fortyfikacyjnych. W celu spełnienia zadania musi ona posiadać odpowiednia załogę, uzbrojenie, wyposażenie i zapasy.
Ze względu na wyznaczoną rolę można rozróżnić:
- twierdze zaporowe, których zadaniem jest zatrzymać posuwanie się przeciwnika, a więc usytuowane są na ważnych szlakach komunikacyjnych lub zamykające cieśniny
- twierdze zaopatrzeniowe, mieszczące składy, warsztaty, szpital, arsenały itp.
- twierdze operacyjne, mające ułatwić ruch wojsk własnych i utrudnić działanie przeciwnika.
 
Ze względu na typ umocnień stałych można rozróżnić:
- twierdze o okrężnych obwarowaniach ciągłych (mury z basztami lub wały i rowy)
- twierdze fortowe o pasie umocnień złożonym z oddzielnych dzieł fortowych.
 
Twierdza fortowa
Twierdza składała się z:
- linii obrony zewnętrznej, czyli tzw. pozycji wysuniętej, tworzącej odcinki umocnień budowanych w czasie mobilizacji, usytuowanej w odległości 2 do 3 km od głównej linii obrony
- głównej linii obrony, położonej w odległości około 6 km od jądra twierdzy, utworzonej z fortów, dzieł pośrednich, dzieł piechoty oraz umocnień międzypól
- linii wsparć, składającej się z małych fortów, bronionych przez artylerię i piechotę
- obwarowań centralnych, utworzonych ze starych fortyfikacji bastionowych lub fortów rdzenia twierdzy oraz międzypól zabezpieczonych wałami i rowami
- śródszańca, w postaci cytadeli lub jednego z fortów.
 
   Powrót do Twierdzy Kraków
 
Free counters!